Έρευνες επιβεβαιώνουν ότι οι υπερβολικές συγκεντρώσεις της γλυκόζης στο αίμα ή, αντίθετα, η υπογλυκαιμία, επηρεάζουν τη γενικότερη συναισθηματική κατάσταση των διαβητικών ασθενών.
Η επιστημονική κοινότητα εστιάζει στα έντονα συναισθήματα θλίψης, θυμού, ανησυχίας, ενοχής ,πίεσης, εξάντλησης αλλα και απογοήτευσης που παρουσιάζουν οι ασθενείς, ως απόρροια του πένθους μιας ανέμελης ζωής.
ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ
Η επίμονη θλίψη, ενα συναίσθημα κενού, ενα συναίσθημα απελπισίας και αρνητικότητας, μια αίσθηση αδυναμίας,έλλειψη ενδιαφέροντος σε ευχάριστες δραστηριότητες, χαμηλά επίπεδα ενέργειας και αυξημένο αίσθημα κούρασης, η αυπνία ή υπνηλία τα προβλήματα συγκέντρωσης, νωρίς πρωινό ξύπνημα, αλλα και η αλλαγή βάρους, αποτελούν μια σειρά συμπτώματων που ονομάζουμε, κατάθλιψη.
Η κατάθλιψη μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του ασθενή να διαχειριστεί τον διαβήτη του, συμπεριλαμβανομένης της σωστής διαχείρισης των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.
ΘΥΜΟΣ
Επιπλέον ο θυμός σε εναν διαβητικό ασθενή μπορεί να συμβάλει στο να αναζητήσει να “απελευθερωθεί” απο την κατάσταση την οποία βιώνει και έτσι να αμελήσει την φροντίδα προς τον εαυτό του, να χάνει τα ραντεβού με τον γιατρό του, να αμελεί τις μετρήσεις σακχάρου του, να σπάει τη διαιτα του, κτλ.
ΑΓΧΟΣ…
Το άγχος είναι υπέρμετρη ανησυχία για ποικίλες δραστηριότητες. Το άγχος είναι δύσκολο να ελεγχθεί και συνήθως ακολουθείται απο σωματικά συμπτώματα οπως, τρόμος, ταχυκαρδία, υπεριδρωσία και κλάμα.
Οι άνθρωποι με διαβήτη είναι περίπου 20% πιο πιθανό να υποφέρουν απο άγχος απο εκείνους που δεν νοσούν.
Οι διαβητικοί ασθενείς μπορεί να αγχωθούν για την καθεαυτή νόσο σε σχέση με το τι αντίκτυπο μπορεί να έχει στο περύγυρο τους, την οικογένεια, τους φίλους, το εργασιακό περιβάλλον.
Η υπερβολική ανησυχία μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνικό άγχος.
Συμπτώματα κοινωνικού άγχους μπορεί να είναι να μην θέλει να βγεί απο το σπίτι, η απο κάποιο μέροσ στο οποίο νιώθει άνετα, μπορεί να μην νιώεθει άνετα γύρω απο ανθρώπους, γνωστούς η άγνωστους, καθώς και να αποφεύγει την κοινωνική διάδραση
ΕΝΟΧΗ
Η ενοχή αποτελεί μια φυσιολογική συνέπεια σε μια “λαθος” πράξη. Η ενοχή είναι ενα συναίσθημα που κάποιες φορές μπορεί να βγεί ύστερα απο διάγνωση με κάποια χρόνια, οργανική πάθηση οπως ο διαβήτης.
Η ενοχή είναι ιδιαίτερα ευδιάκριτη στους ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, λόγω της υπερβολικής έκθεσης της νόσου στα μέσα μαζικής ενημέρωσης τα οποία κάνουν ΄λογο για “λανθασμένες επιλογές” στο τρόπο ζωής αλλα και διατροφικές συνήθειες
Το συναίσμημα της ενοχής επίσης εμφανίζεται οταν οι διαβητικοί ασθενείς παρεκλίνουν της πορείας τους απο την αυστηρή δίαιτα, διαλέγοντας απαγορευμένες τροφές.
STRESS
Το στρές είναι μια κατάσταση συναισθηματικής έντασης που συμβαίνει οταν νιώθουμε οτι δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την πίεση
Για τους διαβητικούς ασθενείς καθώς και για άλλες χρόνιες παθήσεις το στρές που μπορεί να βιώνουν είναι μεγάλο. Αυτό απο μόνο του μπορεί να δυσχαιρένει την παρούσα κατάσταση εφόσον γίνεται ακόμα πιο δύσκολο να ελέγξει κάποιος τα επίπεδα σακχαρου, το οποίο προσθέτει τελικά στην απογοήτευση του ασθενούς.
Ο διαβήτης εχει σημαντικές επιπτώσεις στην ψυχολογία των ασθενών και τελικά οι μεταπτώσεις στη διάθεση μπορεί να έχουν αντίκτυπο στη διαχείριση της ασθένειας, «εγκλωβίζοντας» έτσι τον άνθρωπο με διαβήτη σε ένα φαύλο κύκλο.
Στην προσπάθεια τους να μπούν σε μια σωστό διατροφικό προγραμμα μπορεί να προβούν από μόνοι τους σε λάθος δίαιτες, και σταδιακά να οδηγηθούν σε βουλιμικα επεισόδια , που τελικά να ενεργοποιήσουν κάποιο είδος διατροφικής διαταραχής. Έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος δίαιτας-στέρησης-βουλιμικο επεισοδίου-ενοχής η καθαρτικά μέσα - κατάθλιψης και τελικά απόσυρσης που οδηγεί σε λάθος διατα..κτλ
Διαβήτης και οικογένεια
Χρόνιες παθήσεις σαν τον διαβήτη ωθούν τα μέλη στην οικογένεια να αποξενώνονται και να αποσύρονται ακόμα και όταν μοιράζονται τον ίδιο ζωτικό χώρο χωρίς να συζητούν μεταξύ τους αυτά που τους απασχολούν από φόβο μην γίνουν φορτικοί στους δικούς τους η από φόβο ότι δεν θα πάρουν την κατάλληλη υποστήριξη που χρειάζονται η και από ντροπή για αυτό που τους συμβαίνει. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολλές φορές να μπλοκάρονται σκέψεις και συναισθήματα με τεράστιο κόστος για την σωματική τους υγεία.
Ο Αργεντινός οικ. θεραπευτής Minuchin (2000) περιγράφει την οικογένεια ως ένα αλληλοεπηρεαζόμενο σύστημα, όπου κάθε μέλος αντιδρά στο στρες που προκαλούν άλλα μέλη της οικογένειας και συμβάλλει στο στρες που νιώθουν αυτά.
Βασικό συμπέρασμα που βγαίνει από τα εμπειρικά ερευνητικά δεδομένα του Pennebaker καθηγητή Ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο του Texas (Pennebaker, Kiecolt-Glaser,&Glaser, 1998, Pennebaker & Traue 1993), είναι πως εμποδίζοντας συνειδητά η ασυνείδητα την έκφραση σκέψεων και συναισθημάτων υπονομεύουμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα και όχι μόνο. Υπονομεύουμε την εύρυθμη λειτουργιά της καρδιάς, τη βιοχημική ισορροπία του εγκεφάλου και το νευρικό μας σύστημα. Το σώμα μας καταβάλει μεγάλη και συνεχή προσπάθεια προκειμένου να καταφέρει αυτήν την αυτοσυγκράτηση.
Διαβήτης Τ1 - ινσουλίνη & ψυχολογία στα παιδιά
Ο διαβήτης τύπου 1 είναι χρόνιο νόσημα και απαιτεί εφ' όρου ζωής θεραπεία με ινσουλίνη έτσι και ο διαβήτης τύπου 1 λέγεται και ινσουλινοεξαρτώμενος ή νεανικός διαβήτης.
Οι ενήλικες αλλα και τα παιδιά με διαβήτη τύπου 1 βιώνουν μια δύσκολη πραγματικότητα, αφού πρέπεινα ελέγχουν σε όλη τη ζωή τους τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα τους και να προσπαθούν για την καλή ρύθμισή τους.
η καθημερινότητα δεν παύει να είναι βασανιστική και πολλές φορές εξουθενωτική για τον ασθενή που είναι σε υποχρεωτική χορήγηση ινσουλίνης, αμβλύνοντας περισσότερο το αίσθημα της διαφορετικότητας και της χαμηλής αυτοπεποίθησης.
Το παιδί βιώνει τη ζωή σαν μια απογοήτευση γεμάτη απαγορεύσεις και περιορισμούς καθώς και μια αδιάκοπη καθημερινή προσπάθεια να πρέπει να προσέχει συνέχεια. Έτσι το μέλλον του το βιώνει δύσκολο, και με μια αβεβαιότητα για το αν καταφέρει να κάνει όλα εκείνα που ονειρεύεται , όπως να σπουδάσει, να ανεξαρτητοποιηθεί, να ταξιδέψει, να κάνει οικογένεια.
Διαβήτης, νεφρική ανεπάρκεια, αμφιβλιστροειδοπάθεια
Όταν ο διαβήτης επηρεάζει τους νεφρούς τότε έχουμε την λεγόμενη διαβητική νεφροπάθεια. Συνήθως οι άνθρωποι που υποφέρουν από τους νεφρούς έχουν συμπτώματα νυκτοουρίας που καθιστούν τον ύπνο προβληματικό ,για τον ασθενή εφόσον χαλάει τη ποιότητα του ύπνου.
Ο διαβήτης προσβάλλει κατά αρχήν τα μικρά αγγεία και έτσι προσβάλλει τα αγγεία του αμφιβληστροειδούς αλλά και των νεφρών. Οι πάσχοντες από διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι πολύ πιθανό να έχουν και διαβητική νεφροπάθεια.
Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι η επιπλοκή του διαβήτη που προκαλείται από αλλοιώσεις στα αγγεία του οφθαλμού.
Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια αποτελεί πρωταρχικό αίτιο πρωτοπαθούς τύφλωσης στους ενήλικες ασθενείς.
Όπως και με τις υπόλοιπες επιπλοκές έτσι και με την αμφιβληστροειδοπάθεια, η ποιότητα ζωής των ασθενών αυτών διαταράσσεται σε δραματικό σημείο εφόσον απειλούνται με σοβαρή και μόνιμη απώλεια της όρασης τους. Ετσι λοιπόν εκτός από θολή όραση που τους εμποδίζει στις καθημερινές δραστηριότητες τους βιώνουν και έντονα και βαριά επίπεδα συναισθηματικού στρες, κατάθλιψης και άγχους στην καθημερινότητα τους.
Διαβητικό πόδι / Ακρωτηριασμός των άκρων
Οι διαβητικοί ασθενείς πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί σε διάφορα συμπτώματα που παρουσιάζουν όπως ο πόνος στα πόδια. Οι ασθενείς που αμελούν τα συμπτώματα εκθέτουν τους εαυτούς τους σε κίνδυνο ακρωτηριασμών. Ο διαβήτης αποτελεί αιτία βλαβών στις αρτηρίες των ποδιών. Η κακή κυκλοφορία προδιαθέτει για μολύνσεις, δυσκολίες στην ίαση των πληγών και νέκρωση των ιστών και άρα αναπόφευκτο ακρωτηριασμό.
Οι ακρωτηριασμοί επηρεάζουν δραματικά την ζωή των ασθενών αυτών, την εικόνα του σώματος, την γενικότερη εικόνα εαυτού, την κινητικότητα τους, το αίσθημα αναγκαίας εξάρτησης από το κοντινό οικογενειακό περιβάλλον. Αυξάνει την αίσθηση της διαφορετικότητας με έντονη ψυχολογική δυσφορία και αίσθηση απελπισίας. Όλο αυτό οδηγεί τον ασθενή να θέλει να απομονωθεί και να παραιτηθεί από τη ζωή
Στυτική δυσλειτουργία
Η αυτόνομη νευροπάθεια που παρατηρείται σε διαβητικά άτομα με μακρά διάρκεια διαβήτη και συγχρόνως όχι καλή ρύθμιση, επηρεάζει νευρικές εντολές που μεταφέρονται από τον εγκέφαλο στο πέος.
Η ίδια η κατάθλιψη φαίνεται να θεωρείται εκλυτικός παράγοντας για την εμφάνιση του σακχαρώδη διαβήτη. Ο καταθλιπτικός άνδρας εχει μεγάλη πιθανότητα να εμφανίσει διαβήτη κατά τη διάρκεια της ζωής του. Η στυτική δυσλειτουργία ενός καταθλιπτικού, διαβητικού άνδρα, μπορεί εκτός από την διαβητική του κατάσταση, να συνδέεται με την ίδια του την κατάθλιψη που με τη σειρά της συνδέεται με την σεξουαλική συμπεριφορά, μειώνοντας ετσι την στυτική του ικανότητα.
Το αποτέλεσμα είναι ότι αυτό μειώνει την αυτοπεποίθηση του άντρα η οποία σχετίζεται με μια παθητική στάση ζωής γενικότερα. Δημιουργεί σε πολλές περιπτώσεις συγκρουσιακές σχέσεις στο ζευγάρι, προκαλώντας σεξουαλική ψυχρότητα μεταξύτους, μεαραίωση επαφών, έλλειψη σεξουαλικού ενδιαφέροντος αλλά και φοβία διεκδίκησης.
οι άνθρωποι με διαβήτη πρέπει για αρχή να βοηθηθούν ώστε να συμμορφωθούν σεορισμένους συμπεριφορικούς κανόνες και αργότερα αν και εφόσον νιώσουν ότι το έχουν ανάγκη οι ίδιοι να προβούν μαζι με τον ψυχολόγο σε διερεύνηση βαθύτερης επεξεργασίας του συναισθήματος τους και η οποία θα τους βοηθήσει ναδιαχειριστούν με πιο ευέλικτο τρόπο την πραγματικότητα, τις σχέσεις αλλα και τον εαυτό τους και να κατευθύνει τη ζωή τους με μεγαλύτερη ελευθερία.
Συνειδητότητα
Οι άνθρωποι καταβάλουν μεγάλη προσπάθεια να αποφύγουν αρνητικά συναισθήματα οπως ενοχή, θλίψη, απογοήτευση και θυμό. Στην ουσία έχουμε διαδαχθεί πως τα αρνητικά συναισθήματα είναι δυσμενή και άρα κατα ενα τρόπο είμαστε ψυχικά άρρωστοι επειδή τα βιώνουμε.
Η συνειδητότητα είναι μια τεχνική που διδάσκει το άτομο, να αντιλαμβάνεται τισ σκέψεις, τα συναισθήματα καθώσ και τις σωματικές αισθήσεις με ενα τρόπο που δεν είναι επικριτικός. Είναι μια τεχνική που βοηθάει στο πως βιώνει ο ασθενής την πραγματικότητα του,και κατεπεκταση μπορεί αυτό να βοηθήσει στη καλύτερη διαχείριση της νόσου.Η συνειδητότητα βοηθάει στο να σπάσει ο κύκλος του στρες,του άγχους και της κατάθλιψης. Η συνειδητότητα βοηθάει στην προσοχή και εστίαση στο παρόν και την ανάπτυξη μη-επικριτικής συνείδησης. Δηλαδή ενθαρρύνει το άτομο να αποδεχτεί ολα οσα νιώθει, παρά να βρίσκεται σε μια συνεχόμενη μάχη να προσπαθεί να το αλλάξει.
Για να επιτευχθεί το συμπεριφορικό κομμάτι της θεραπείας θα πρέπει ο Ψυχολόγος να τους παρέχει κατάλληλη στήριξη ώστε να τροποποιήσουν τη συμπεριφορά τους σε καθημερινή βάση σε διάφορους τομείς, όπως σε συνεργασία με τον διατροφολόγο να βελτιώσουν τις διατροφικές τους συνήθειες, να μειώσουν το κάπνισμα, να προσθέσουν η να αυξήσουν στην καθημερινότητα τους τηνάσκηση, να μάθουν πως να διαχειρίζονται τα επίπεδα άγχους, τα επίπεδα ανεξέλεγκτων αρνητικών σκέψεων, που μεταφράζονται από τον οργανισμό μας ως ένα μεγάλο και αδιάκοπο στρες.