Φρόυντ: Έρωτας και Θάνατος
Ο Φρόυντ, θεμελιωτής της ψυχαναλυτικής σχολής, έβλεπε όλη την ανθρώπινη συμπεριφορά υποκινούμενη από ενορμήσεις και ένστικτα που με την σειρά τους είναι οι νευρολογικές παραστάσεις των φυσικών αναγκών.
Αρχικά αναφερόταν σε αυτά με τον όρο «βασικά ένστικτα». Αυτά διαιωνίζουν την ζωή του ατόμου με το να τον παρακινούν να ψάξει για φαγητό και νερό αλλά επίσης διαιωνίζουν την ζωή του είδους με το να τον παρακινούν να έχει σεξουαλική επαφή. Αυτό το ένστικτο για την διατήρηση της ζωής και την αναζήτηση ευχαρίστησης, ο Φρόυντ το ονόμασε «Έρωτα». Στον έρωτα αναφέρθηκε ως την αναλλοίωτη ορμή προς την αγάπη, την απόλαυση και τη σεξουαλικότητα. Το σέξ αποτελεί ίσως την πιο σημαντική ανάγκη στην δυναμική του ψυχισμού σε σχέση με τις υπόλοιπες.
Την παρακινητική ενέργεια αυτών των ενστίκτων που υποκινούν τον ψυχισμό μας, τα ονόμαζε λίμπιντο (Libido), από τη λατινική λέξη για την επιθυμία. Η θεωρία του ήταν ότι μαζί με τα ένστικτα ζωής υπήρχε το ένστικτο του θανάτου το ένστικτο ως προς τη βιαιότητα που ωθεί τον άνθρωπο προς τη διαδικασία της κάθεξης. Το ένστικτο του θανάτου είναι δηλαδή οι καταστροφικές δυνάμεις που εμφανίζονται σε όλα τα ανθρώπινα όντα, οι οποίες είναι πιθανό να εκφραστούν μέσα από συμπεριφορές όπως αυτές των συγκρόυσεων, των καυγάδων, της επιθετικότητας, της απειλής για τη ζωή.
Η φαντασίωση προυπόθεση για τη σεξουαλική διέγερση
Η φαντασίωση είναι σημαντικός παράγοντας στην σεξουαλική διέγερση: Ο Φρόϋντ παρατήρησε ότι η σεξουαλική διέγερση προέρχεται από τρεις πλευρές: τον εξωτερικό κόσμο (σχέσεις, σεξουαλική ιστορία), το οργανικό εσωτερικό (ορμόνες φύλου) και τέλος, την ψυχική ζωή (σεξουαλικές φαντασιώσεις).
Μέσα απο την φαντασίωση σταδιακά, ο ολοκληρωμένος και απόλυτος οργασμός των δύο συντρόφων σηματοδοτεί την προσπάθεια για τη ζωτικότητα ενάντια στην απώλεια.
Οι άνθρωποι που βιώνουν τον ερωτισμό, την σεξουαλική πράξη στην ολότητα της, γνωρίζουν πως να κρατηθούν ζωντανοί. Παραμένουν συνδεδεμένοι στην ζωτικότητα, τη δόνηση, την ευφορία, τη χαρά και τη δύναμη σαν αντίδοτο στον θάνατο. Μαθαίνουν να διατηρούν τον εαυτό τους ζωντανό, στο πρόσωπο της εκάστοστε αντιξοότητας. Τότε μπαίνουν σε ένα συνεχές ανθεκτικότητας.
Για να μπορέσουν όμως να βιώσουν απόλαυση δεν θα πρέπει να βιώνουν ανησυχία. Δεν μπορεί κάποιος να βιώνει άγχος και ταυτόχρονα να βιώνει απολαυση. Η απόλαυση συνδέεται με το στοιχείο της ελευθερίας, της συνειδητοτητας, της πλήρους πάραδοσης σε αυτήν.
Στον πυρήνα του άγχους βρίσκεται ο φόβος για τον θάνατο
Όπως έχει αναφερθεί και στο βιβλίο «Αφήνοντας πίσω τον τρόμο του θανάτου» ο Αμερικανός ψυχοθεραπευτής και συγγραφέας, Ιρβιν Γιάλομ, στο πυρήνα του άγχους βρίσκεται ο φόβος του θανάτου. Ο έρωτας, όπως και ο θάνατος δοκιμάζουν στο έπακρον τις ανθρώπινες αντοχές, μας φέρνουν αντιμέτωπους με την ίδια υπαρξή μας και μας υπενθυμίζουν ταυτόχρονα πόσο έντονη είναι η επιθυμία μας να ζήσουμε και να δημιουργήσουμε, αλλά και πόσο πολύ φοβόμαστε τελικά να το κάνουμε.
Ο θάνατος χάνει την τρομακτική του υπόσταση αν κάποιος πεθαίνει έχοντας εξαντλήσει την ζωή του. Όταν δηλαδή, ο άνθρωπος ζήσει την ζωή του όπως την έχει επιλέξει, όπως ο ίδιος την έχει ορίσει.
Ο έρωτας ενέχει μία σφοδρή επιθυμία για τον άλλον, πόθο, ένταση, προσκόλληση και άνευ όρων αποδοχή μέσα στην σχέση.
Το σεξ επηρεάζει άμεσα τη συναισθηματική ισορροπία. Η υγιής σεξουαλική συμπεριφορά, αυξάνει τη διάρκεια ζωής, μειώνει τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου καθώς και δυναμώνει τη σχέση αφού αυξάνει η ικανοποίηση που εισπράττουν οι σύντροφοι από αυτήν.
* Ο Κωνσταντίνος Ρόκκας, Χειρουργός Ουρολόγος-Ανδρολόγος, είναι υποψήφιος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών, επιστημονικός συνεργάτης της Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής, πρώην Ταμίας της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας και μέλος σημαντικού αριθμού επιστημονικών εταιρειών.
** Η Αναστασία Μοσχονά είναι Συμβουλευτική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, αναγνωρισμένο τακτικό μέλος της Βρετανικής Ένωσης Ψυχολόγων(BPS), καθώς και τακτικό μέλος του Βρετανικού Συμβουλίου Υγειας (HCPC). Στην Ελλάδα είναι τακτικό μέλος του Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων (ΣΕΨ) και δόκιμο μέλος της Ελληνικής Εταιρίας Συστημικής Θεραπείας (ΕΛΕΣΥΘ).